امپرازول (Omeprazole) با اسامی تجاری رزاپرازول، اولتاپ و مرازول یکی از داروهای پرمصرف و قوی است که ترشح بیش از حد اسید معده را کنترل کرده و به درمان بیماریهای مختلفی مثل رفلاکس معده، سوزش سر دل، التهاب مری، زخم معده، زخم دوازدهه و عفونتهای باکتریایی معده ناشی از هلکیوباکتر پیلوری کمک میکند. این دارو باید در یک دورهی زمانی چند هفتهای مصرف شود تا تاثیرگذاری مناسب را داشته باشد. به همین دلیل توصیه میکنیم از مصرف بدون نسخهی امپرازول پرهیز کرده و حتما این دارو را تحت نظر پزشک مصرف کنید.
در ادامه با مجله اینترنتی لیلیمگ همراه شوید تا شما را با موارد مصرف، دوز و روش مصرف، عوارض جانبی و نکات احتیاطی در مورد داروی امپرازول آشنا کنیم.
اطلاعات دارویی و موارد مصرف امپرازول
امپرازول – Omeprazole | ||
---|---|---|
نام تجاری دارو | رزاپرازول، اولتاپ، مرازول | |
ردهبندی فارماکولوژیک | مهارکننده پمپ پروتون | |
ردهبندی درمانی | ضد ترشح اسید معده، ضد زخم معده و زخم دوازدهه | |
ردهبندی مصرف در حاملگی | گروه C – با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شود | |
شرایط نگهداری | در دمای اتاق، دور از نور و رطوبت | |
اشکال دارویی امپرازول | ||
کپسول امپرازول 20 میلیگرم | ||
کپسول امپرازول 40 میلیگرم |
داروی امپرازول برای چیست؟
امپرازول برای درمان بیماریهای گوارشی ناشی از تولید بیش از حد اسید در معده استفاده میشود، مانند:
- بازگشت یا رفلاکس اسید معده به مری
- سوزش سر دل
- ازوفاژیت فرسایشی (التهاب مری ناشی از اسید معده)
- زخم معده
- زخم دوازدهه
- سندرم زولینگر- الیسون
- عفونتهای باکتریایی معده ناشی از هلکیوباکتر پیلوری
همچنین از این دارو برای پیشگیری و درمان زخمهای مرتبط با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و درمان سوء هاضمه هم استفاده میشود.
در نظر داشته باشید که عملکرد امپرازول با داروی فاموتیدین یا رانیتیدین متفاوت است. این دارو به یک تا 4 روز زمان برای تاثیرگذاری مناسب نیاز دارد. بنابراین اگر امپرازول را بدون نسخهی پزشک و فقط برای سوزش سر دل مصرف میکنید، انتظار تاثیرگذاری فوری نداشته باشید (اطلاعات بیشتر).
فارماکوکینتیک و مکانیسم اثر امپرازول
داروی امپرازول یک مهار کننده پمپ پروتون (PPI) است که ترشح اسید معده را را با مهار کردن سیستم آنزیمی هیدروژن – پتاسیم آدنوزین تری فسفات در سلول های مخاطی معده کنترل میکند. برای آشنایی بیشتر با مکانیسم اثر امپرازول، ویدئوی زیر را تماشا کنید:
امپرازول به صورت ضعیف و به سرعت از طریق مجرای گوارشی جذب میشود. البته دارو با کاهش اسید معده به جذب بهتر خود کمک میکند به طوری که بین 30 تا 40 درصد از دارو وارد جریان خون میشود. امپرازول در کبد متابولیزه شده و نیمهی عمری بین 30 دقیقه تا یک ساعت دارد. سپس 80 درصد آن از طریق کلیهها و 20 درصد از راه مدفوع دفع میشود. فارماکوکینتیک کپسول امپرازول در جدول زیر نمایش داده شدهاست:
روش مصرف | شروع اثر | اوج اثر | مدت اثر |
---|---|---|---|
خوراکی | 30 دقیقه | 2 ساعت | تا سه روز |
دوز و نحوه مصرف امپرازول
داروی امپرازول در اشکال مختلفی شامل قرص، کپسول و سوسپانسیون خوراکی تولید و تجویز میشود که نوع کپسول آن در ایران متداولتر است. بهتر است این دارو را با نظر و تجویز دکتر به صورت روزانه مصرف کنید. دوز روزانه و روش مصرف داروی امپرازول به شرح زیر است (منبع):
کپسول امپرازول برای زخم دوازدهه و عفونت معده
برای زخم دوازدهه فعال در افراد بزرگتر از 16 سال:
- 20 میلیگرم خوراکی یک بار در روز برای حداکثر 4 هفته. ممکن است دورهی مصرف دارو پس از 4 هفته با نظر پزشک ادامه داشته باشد.
برای زخم دوازدهه ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری در افراد بزرگتر از 16 سال:
- روش اول: 20 میلیگرم خوراکی دو بار در روز برای 10 روز همراه با آموکسی سیلین و کلاریترومایسین
- روش دوم: 40 میلیگرم خوراکی یک بار در روز برای 14 روز همراه با کلاریترومایسین
کپسول امپرازول برای زخم معده
در افراد بزرگتر از 16 سال:
- 40 میلیگرم خوراکی یک بار در روز برای 4 تا 8 هفته
کپسول امپرازول برای رفلاکس معده
در افراد بزرگتر از 17 سال:
- درمان رفلاکس معده: 20 میلیگرم خوراکی یک بار در روز برای 4 هفته
- درمان التهاب مری با علائم رفلاکس: 20 میلیگرم خوراکی یک بار در روز برای 4 تا 8 هفته
در کودکان 1 تا 16 سال:
دوز دارو در این گروه براساس وزن تعیین میشود:
- کودکان 10 تا 20 کیلوگرم: 10 میلیگرم خوراکی یک بار روز
- کودکان سنگینتر از 20 کیلوگرم: 20 میلیگرم خوراکی یک بار روز
توجه: دوز و طریقه مصرف کپسول امپرازول برای کودکان کوچکتر از 16 سال باید تحت نظر پزشک باشد.
کپسول امپرازول برای التهاب مری فرسایشی
در افراد بزرگتر از 17 سال:
- 20 میلیگرم خوراکی یک بار در روز
در کودکان 2 تا 16 سال:
دوز دارو در این گروه براساس وزن تعیین میشود:
- کودکان 10 تا 20 کیلوگرم: 10 میلیگرم خوراکی یک بار روز
- کودکان سنگینتر از 20 کیلوگرم: 20 میلیگرم خوراکی یک بار روز
توجه: مصرف داروی امپرازول در کودکان کوچکتر از 16 سال فقط با تشخیص و تجویز پزشک مجاز است.
کپسول امپرازول برای بیش ترشحی اسید معده
در افراد بزرگتر از 16 سال:
- دوز معمول: 60 میلیگرم خوراکی یک بار در روز که در صورت نیاز و با تشخیص پزشک افزایش مییابد.
- حداکثر دوز روزانه: 360 میلیگرم در روز. اگر نیاز به مصرف بیش از 80 میلی گرم امپرازول در روز دارید، باید آن را در دوزهای منقسم مصرف کنید.
در نظر داشته باشید که موارد فوق دوز معمول امپرازول است. دوز قطعی دارو برای شما توسط پزشک و با در نظر گرفتن پارامترهایی مثل سن، نوع بیماری، شدت بیماری، سایر بیماریها و پاسخ درمانی شما به اولین دوز تعیین میشود.
نکات مهم در مصرف قرص معده امپرازول
- مصرف امپرازول ناشتا (یک ساعت قبل از صبحانه و با معده خالی) بیشترین اثرگذاری را دارد.
- کپسول امپرازول را به هیچ وجه باز نکرده یا خرد نکنید. در صورتی که امکان خوردن کپسول وجود ندارد، محتویات آن را در یک قاشق غذاخوری آب حل کرده و فورا میل کنید.
- در زنان شیرده قبل از شروع مصرف دارو، شیردهی قطع شود.
- در صورت بروز سوءهاضمه، اسهال شدید و درد یا ناراحتی در دفع ادرار در دوره مصرف امپرازول، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
- کپسول امپرازول را قبل از غذا مصرف کنید.
- در دوره مصرف امپرازول حتما آزمایش تجزیه ادرار را انجام دهید تا وجود خون یا مقادیر غیرطبیعی پروتئین در ادرار کنترل شود.
- مصرف امپرازول میتواند علایم سرطان معده را بپوشاند. به همین جهت قبل از شروع مصرف باید معده بیمار بررسی شود.
- کپسول امپرازول را برای درمان سریع و فوری سوزش معده و معده درد مصرف نکنید.
- در صورت وجود مشکلات کبدی قبل از مصرف امپرازول موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
- در صورت سیاه شدن مدفوع یا مشاهده خون در مدفوع، مصرف امپرازول را قطع کرده و موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
- مصرف طولانی مدت امپرازول باعث کاهش منیزیم و ویتامین B12 شده و به پوکی استخوان منجر میشود.
روش نگهداری امپرازول
امپرازول را در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. هرگز دارو را در حمام قرار ندهید و آن را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید. برای نگهداری بهتر دارو و یادآوری زمان مصرف آن، پیشنهاد میکنیم از ظروف و ابزارهای مخصوص نگهداری دارو استفاده کنید. برای خرید این محصولات از لینک زیر استفاده کنید:
موارد احتیاط داروی امپرازول
در صورت داشتن بیماریها و مشکلات سلامتی زیر، قبل از مصرف داروی امپرازول با پزشک خود مشورت کنید:
- دوران بارداری
- مبتلایان به بیماری مزمن کبدی
- افراد با سابقه ابتلا به بیماریهای کبدی
موارد منع مصرف امپرازول
در صورت وجود برخی از بیماریها و مشکلات سلامتی، مصرف داروی امپرازول برای شما ممنوع است و در صورت استفاده از این دارو احتمال بروز عوارض خطرناکی وجود دارد. موارد منع مصرف امپرازول شامل موارد زیر است:
- دوران شیردهی
- مصرف دراز مدت برای درمان رفلاکس معده
- مصرف دراز مدت برای درمان زخم دوازدهه
- بیماران مشکوک به سرطان معده
در نظر داشته باشید که مصرف این دارو ممکن است برخی علائم سرطان معده مثل سوءهاضمه را مخفی کند. به همین دلیل مصرف امپرازول در سرطان معده و بیماران مشکوک به سرطان معده کاملا باید تحت نظر و تشخیص پزشک متخصص باشد.
مصرف امپرازول در بارداری
داروی امپرازول با توجه به طبقهبندی FDA آمریکا در گروه C برای مصرف در دوران بارداری قرار دارد. به طور کلی شواهد آزمایشگاهی نشان میدهد که مصرف داروهای گروه C نظیر داروی امپرازول عوارض جانبی روی جنین خواهد داشت. البته این عوارض برای انسان به صورت قطعی ثابت نشدهاست. بهتر است قبل از کپسول امپرازول در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف امپرازول در شیردهی
داروی امپرازول از طریق شیر مادر به کودک منتقل شده و عوارض خطرناکی برای او به همراه دارد. به همین جهت مصرف کپسول امپرازول در مادران شیرده ممنوع است. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف امپرازول برای کودکان
مصرف امپرازول در نوزادان و کودکان یک تا 16 سال در موارد خاص و فقط با تشخیص و تجویز پزشک مجاز است. به هیچ عنوان این دارو را بدون نسخهی پزشک به کودک یا نوزاد خود ندهید.
همچنین ایمنی و تاثیرگذاری مصرف کپسول و قرص امپرازول برای نوزاد کوچکتر از یک سال مشخص نشده است. بنابراین مصرف امپرازول برای این گروه سنی توصیه نمیشود.
عوارض امپرازول چیست؟
اکثر افرادی که امپرازول مصرف میکنند، هیچگونه عارضه جانبی ندارند. با این وجود اگر عارضه جانبی داشته باشید، معمولا خفیف است و با قطع مصرف امپرازول از بین میرود.
شایعترین عوارض مصرف امپرازول که در حدود یک درصد از مصرف کنندگان ایجاد میشود، شامل موارد زیر است:
- سردرد
- احساس بیماری
- استفراغ یا اسهال
- دل درد
- یبوست
- نفخ
امپرازول همچنین ممکن است احساس سرگیجه یا خواب آلودگی در شما ایجاد کند. حتی در بعضی موارد ممکن است خوابیدن برای شما دشوار شود. به علاوه مصرف این دارو ممکن است باعث ایجاد خارش یا برآمدگی پوستی شود، یا پاها یا مچ پا را متورم کند. این عوارض معمولا خفیف هستند و خیلی زود برطرف میشوند. اما اگر این عوارض آزاردهنده است یا پس از مدتی از بین نرفته است، موضوع را به اطلاع پزشک خود برسانید.
در کنار موارد فوق، احتمال بروز برخی عوارض جدی هم وجود دارد. البته عوارض خطرناک امپرازول نادر است و در کمتر از 1 مورد از هر 1000 نفر اتفاق میافتد. این عوارض شامل موارد زیر است:
- زرد شدن پوست، ادرار تیره و خستگی (این موارد نشانهای از مشکلات کبدی است)
- درد مفاصل همراه با بثورات پوستی قرمز به ویژه در نقاطی از بدن که در معرض آفتاب قرار دارند مثل بازوها، گونه و بینی (این موارد نشانهای از بیماری نادر لوپوس اریتماتوز است)
در صورت بروز این عوارض خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید.
در موارد نادر، احتمال واکنش آلرژیک به امپرازول هم وجود دارد. این واکنش با علائم زیر همراه است:
- بثورات پوستی شامل خارش، قرمزی، تورم، تاول یا لایه برداری پوست
- خس خس کردن سینه
- احساس تنگی در سینه یا گلو
- ایجاد مشکل در صحبت کردن یا نفس کشیدن
- تورم در دهان، صورت، لبها، زبان یا گلو
در صورت مشاهدهی این علائم، خیلی فوری به مراکز درمانی یا اورژانس مراجعه کنید (اطلاعات بیشتر).
همچنین برای آشنایی بیشتر با عوارض امپراوزل، ویدئوی زیر را تماشا کنید:
مسمومیت با امپرازول
حداکثر دوز مجاز روانه برای امپرازول 360 میلیگرم است و مصرف بیش از این مقدار، احتمالا منجر به مسمویت یا اوردوز میشود. علایم مسمومیت با امپرازول شامل کاهش سطح هوشیاری، گیجی، سردرد، تاری دید، تهوع، استفراغ، تعریق فراوان، خشکی دهان و تپش قلب است. در این شرایط بیمار را خیلی سریع به اورژانس منتقل کنید.
تداخل امپرازول با سایر داروها
مصرف امپرازول در کنار داروهای زیر ممکن است باعث تداخل دارویی شود:
- مصرف کپسول امپرازول همراه با قرص دیازپام، غلظت دیازپام را افزایش میدهد.
- مصرف همزمان داروی فنی توئین (داروی ضد صرع) و امپرازول، سطح فنی توئین را افزایش میدهد.
- مصرف کپسول امپرازول در کنار وارفارین و سایر داروهاي ضد انعقاد خوراكي، سطح پلاسمایی این داروها را افزایش میدهد.
- مصرف داروهای حاوی آهن مثل سیلوستازول، کلوپیدوگرل و دی سولفیرام با امپرازول، تداخل دارویی ایجاد میکند.
- مصرف همزمان کلیدینیوم سی و امپرازول ممکن است باعث افزایش غلظت کلیدینیوم سی در خون شود. این موضوع احتمال بروز عوارض جانبی نظیر خواب آلودگی بیش از حد و مشکلات تنفسی را زیاد کند. مصرف همزمان این دو دارو باید تحت نظر پزشک و با اصلاح دوز باشد.
در نظر داشته باشید که موارد فوق تمامی تداخلهای دارویی امپرازول نیست. بنابراین اگر هر گونه دارویی مصرف میکنید، این موضوع را قبل از مصرف امپرازول به پزشک خود اطلاع دهید.
داروهای مشابه امپرازول
داروی امپرازول در گروه داروهای گوارشی طبقهبندی میشود. همچنین این دارو از نظر درمانی در گروه داروهای مهارکننده اسید و ضد زخم و زیرگروه مهارکنندههای پمپ پروتون قرار میگیرد. به همین جهت ممکن است به جای داروی امپرازول هر یک از داروهای زیر برای شما تجویز شود:
- اس اموپرازول (Esomeprazole)
- لانسوپرازول (Lansoprazole)
- پنتوپرازول (Pantoprazole)
- رابپرازول سدیم (Rabeprazole)
- دکس لانسوپرازول (Dexlansoprazole)
این داروها شدت اثر متفاوتی داشته و با دوز متفاوتی مصرف میشوند. توصیه میشود که این داروها را بدون نسخه و مشورت پزشک مصرف نکنید.
پاسخ به پرسشهای متداول درباره امپرازول
در صورت فراموش کردن یک نوبت از امپرازول چیکار کنیم؟
اگر امپرازول را یک مرتبه در روز مصرف میکنید؛ دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید، مگر اینکه کمتر از 12 ساعت به زمان نوبت بعدی دارو باقی مانده باشد. در این صورت دوز فراموش شده را کنار بگذارید. اگر امپرازول را دو مرتبه در روز مصرف میکنید؛ دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید، مگر اینکه کمتر از 4 ساعت به زمان نوبت بعدی دارو باقی مانده باشد. در این صورت دوز فراموش شده را کنار بگذارید. به هیچ عنوان برای جبران نوبت فراموش شده، دوز بعدی دارو را دو برابر نکنید.
عوارض قطع امپرازول چیست؟
اگر مصرف امپرازول را به طور ناگهانی و خودسرانه قطع کنید، مشکل بیش ترشحی اسید معده، سوزش معده و علائم مرتبط با زخمهای گوارشی نهتنها بهبود نمییابند، بلکه شدیدتر هم میشوند. برای پیشگیری از عوارض قطع ناگهانی امپرازول، حتما مصرف دارو را پس از بررسی و مشورت با پزشک قطع کنید.
امپرازول بهتر است یا رانیتیدین؟
هر دو دارو برای درمان زخمهای گوارشی، رفلاکس معده و سوزش سر دل موثر هستند. اما مکانیسم اثر، دوز و عوارض آنها متفاوت است. البته با توجه به هشدار سازمان غذا و دارو مبنی بر سرطانزایی رانتیدین، تجویز و مصرف این قرص ممنوع است و به جای آن از امپرازول، فاموتیدین یا سایر داروها استفاده میشود.
آیا قرص امپرازول چاق کننده است؟
برخی مطالعات نشان میدهد که مصرف طولانیمدت امپرازول برای رفلاکس معده میتواند باعث افزایش وزن قابل توجه در آقایان شود. البته مصرف طولانی مدت این دارو تاثیر قابل توجهی در افزایش وزن خانمها ندارد (اطلاعات بیشتر در فایل pdf انتهای مقاله). در صورتی که پس از مصرف این دارو دچار افزایش وزن غیرمعمول و غیرطبیعی شدید، موضوع را به اطلاع پزشک خود برسانید.
پیشنهاد میکنیم برای آشنایی بیشتر با امپرازول و موارد مصرف و عوارض آن، ویدئوی زیر را به زبان اصلی (انگلیسی) مشاهده نمایید:
در صورت تمایل میتوانید صوت این ویدئو را به صورت جداگانه (زبان اصلی – انگلیسی) بشنوید:
سوال دیگری درباره داروی امپرازول دارید؟ آن را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
دوز مصرفی، عوارض جانبی و سایر اطلاعات ارائه شده در این مطلب با توجه به وبسایتهای خارجی و دیگر مراجع جمعآوری شده و لیلیمگ هیچ گونه مسئولیتی در قبال صحت آنها ندارد. توصیه میکنیم داروی امپرازول را فقط تحت نظر پزشک مصرف کنید.